این بار هم نوکِ پیکان را به سوی شیراز گرفته ایم و از میان صد و یک باغی که در این دیار است، باغِ مینو را هدف قرار داده ایم.

احتمالا شما نیز با ما هم نظرید که شیراز مهدِ جاذبه های گردشگری است و کانون مناطق تفریحی است. هوایِ خوشِ شیراز همان دلیل قاطعی است که راه را باز کرده تا ده ها باغ و باغچه یکه تاز شیراز باشند و صد ها پارک و بوستان فاتح این شهر. 

فارغ از این که باغ دلگشا را بیشتر می پسندید یا از باغ ارم به وجد می آیید، بی توجه به این که باغ جهان نما سر ذوقتان می آورد یا عمارت شاپوری حالتان را خوب می کند، آمده ایم تا بگوییم شیراز، مقصد مناسبی است برای سفر. 

اکنون که نوروز نفس زنان در تلاش است خود را به شیراز برساند و پیشاپیش عطرِ بهارنارنج را به عنوان تحفه ای ارزنده راهی شیراز کرده و بویِ مست کننده آن را در وادی این شهر پراکنده ساخته، بد نیست ما هم خطی بکشیم بر تمام بهانه هایمان و شیراز را گره بزنیم به صدر جدول برای سفر. 

شاید بد نباشد نوروز امسال، هفت سین را کنار حافظ تجربه کنیم یا پنجه در پنجه سعدی سال را تحویل نماییم، بی تردید حلول سال جدید در کنار شاهچراغِ لذت عجیبی است و همجوار خواجوی کرمانی لطفِ وصف ناپذیری.

در غربی ترین قسمت خیابان خیام ایستاده ایم و نگاهمان را دوخته ایم به باغی که باغِ مینو نام می گیرد.
باز هم پایِ باغی در میان است که گویا ریشه اش به زمان پهلوی بر می گردد.

باغی که گاه آباد شده و گاه تخریب. آنچه امروز نامش را باغِ مینو می گذاریم و مایلیم ساعت ها در میانه اش بایستیم و قدم بزنیم، بالا و پایین های زیادی را تجربه نموده تا اکنون به عنوان یک جاذبه گردشگری ناب، دستش را بالا می گیرد و دلبرانه فخر فروشی می کند.

اگر موافق باشید سفری داشته باشیم به دلِ باغ مینو و مروری داشته باشیم بر بالا و پایین هایی که پشت سر گذاشته. مقاله را به جلو هُل خواهیم داد با این عنوان:

مرحوم محمد نمازی، صاحب باغِ مینو، همان خیّرِ نیکوکار و دست به خیری است که سخاوتمندانه باغِ مینو را بخشید و مشفقانه آن را واگذار نمود.

باغِ مینو نتیجه هنرنمایی ابوالقاسم مهندسی است، همان معمارِ نام آشنایی که ردِ هنرش بر عمارت شاپوری نیز هویداست.

بهتر است مقاله را همین جا متوقف کنیم و کمی این مسئله را به چالش بکشیم.

اشاره کردیم "ابوالقاسم مهندسی" همان معماری است که باغِ مینو را سال ها پیش زیر قلمِ طراحی برد و پیوسته تلاش کرد تا شاهکاری بیافریند خیره کننده و چشمنواز. اگر خاطرتان باشد در مقاله ای که از عمارت شاپوری گفتیم و زیبایی هایش را مدح نمودیم، به این نکته اشاره کردیم که ابوالقاسم مهندسی حین طراحی عمارت شاپوری هم از بنا های ایرانی ایده گرفته و هم تقلید نموده از سبک های اروپایی، گویی "ابوالقاسم مهندسی" طوطی وار برخی نقوش اروپایی را در جانِ عمارت شاپوری تزریق کرده باشد. 

در باغِ مینو نیز شاهد حکایت مشابهی هستیم، نگاهی دقیق به معماری باغِ مینو این راز را عیان می سازد که معمار باغِ مینو با معمار باغ دلگشا یکی نیست اما مشترک است با آن که هنرمندانه به عمارت شاپوری رنگ و لعاب بخشیده.

بار دیگر به موضوعِ اصلی بر می گردیم، به معماری باغِ مینو. چشم دوختن به این باغ نشان می دهد در مقابل نگاهمان باغی است که هم سبک ایرانی در چنته دارد هم سیاق اروپایی. این بار هم ابوالقاسم مهندسی عادلانه رنگِ نقوش ایرانی بر صورت باغ پاشیده و زیرکانه دستی به طرح های اروپایی برده تا نشان دهد کارش را خوب بلد است.  

وقتی زنگِ انقلاب به صدا درآمد، باغِ مینو (مساحتِ این باغ به گفته اعداد و ارقام از 15500 متر مربع فراتر می رود) را مصادره کردند و دو دستی سپردند به بنیاد شهید. بعد ها در بازه ای از زمان، باغ مینو به مهمانسرا بدل گشت و در نقشِ یک اداره مورد استفاده قرار گرفت. سال ها گذشت تا این که در گوشه ای از باغِ مینو، بساط مکتب خانه به راه انداختند و مدرسه ای به پا کردند تا مهدِ تعلیم باشد و تعلم.

در این حرکتِ دوار، مجددا آنچه در زمان انقلاب مصادره شده بود را به دست صاحبانشان رساندند که در نتیجه این امر، باغِ مینو هم بازگشت به صاحب اصلی اش (وارثان مرحوم محمد نمازی).

وارثان مرحوم محمد نوری که گویی دل پُری داشتند از این که باغ مینو میزبان ساختِ مدرسه قرار گرفته، تبر به ریشه یکی از مدرسه های ساخته شده در باغِ مینو زدند تا شاید درسِ عبرتی شود برای دیگران یا شاید به این خاطر که دستشان باز باشد برای بازسازی باغ. 

پس از تخریب یکی از مدارس، مبادرت ورزیدند به ترمیم باغِ مینو و تلاش کردند شوکت و ابهت را به باغِ مینو برگردانند و آن را همچون گذشته به مکانی بدل سازند روح افزا و بی همتا. با تمام مشقت ها و تلاش هایی که به دست وارثان مرحوم محمد نوری صورت گرفت، این باغ نهایتا واگذار گردید به میراث فرهنگی تا باغِ مینو به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری شیراز، در دسترس عموم برای مشاهده و بازدید باشد.

صحبت پایانی

زنده ترین لحظات را می توان در باغِ مینو تجربه کرد و مفرح ترین ساعات را می توان در این باغ به تماشا نشست. باغ مینو همان طور که از نامش بر می آید باغی است ایرانی، از همان ها که جان و جهانمان را شکل می دهند و در وجودمان جاری می شوند. باز هم پیشنهاد می کنیم انگشتتان را به سمت شیراز نشانه بگیرید و در حالی که نگاهتان را حلقه زده اید به شهرِ راز، رهسپار جاده ها گردید.